De Gaiatheorie van James Lovelock

De Britse wetenschapper James Lovelock stelt dat de aarde en al haar levensvormen zich gedragen als één levend organisme. Hij noemt dat 'organisme' Gaia, naar de Griekse godin van de vruchtbaarheid. Volgens deze theorie is Gaia zelfregulerend. Dat houdt in dat Gaia uit eigen beweging zijn omgeving zal aanpassen om de omstandigheden die het leven mogelijk maken in stand te houden, zelfs wanneer de mens de aarde vervuilt.

Wil je nog meer weten over deze theorie? Lees dan zeker eens het volgende artikel.

Bron: http://www.jameslovelock.org/

Nadat ik nog even wat opzocht rond Gaia de godin, staat ze niet overal opgeschreven als de godin van de vruchtbaarheid, maar wel als oergod voor de aarde... Moest iemand weten hoe het precies zit met die Gaia, laat me dan gerust iets weten !

Even een korte tijdsbalk sinds het bestaan van de aarde

Soms vind ik het moeilijk om al mijn weetjes te plaatsen, niet alleen in mijn hoofd, maar ook in tijd ;). Daarom wil ik vandaag even een aantal dingen op een rij zetten.

• ca. 4600 miljoen jaar geleden: De aarde en andere planeten ontstaan uit delen van een enorme, hete gaswolk en stof die rond de zon zweven en samenklitten.
• ca. 4300 miljoen jaar geleden: De aardkorst vormt zich.
• ca. 4200 miljoen jaar geleden: De aarde koelt af. Uit het binnenste komen gasbellen en waterdamp naar boven. Zo ontstaat de atmosfeer.
• ca. 4000 miljoen jaar geleden: De korst en de mantel scheiden zich. Er begint regen te vallen en de atmosfeer wordt helderder.
• ca. 3800 miljoen jaar geleden: De eerste organismen zijn eencellige bacteriën
• ca. 3000 miljoen jaar geleden: De atmosfeer wordt rijk aan zuurstof doordat oceaanplanten zonlicht absorberen en zuurstof afgeven.
• ca. 1500 miljoen jaar geleden: Eencelligen, zoals amoeben, zijn de eerste complexe levende cellen; later komen eencelligen samen om sponsen te vormen, de eerste meercellige organismen.
• ca. 570 miljoen jaar geleden: In de zeeën en oceanen ontwikkelt zich een grote verscheidenheid aan complexe levensvormen.
• ca. 440-400 miljoen jaar geleden: Planten en dieren op het vasteland.
• ca. 220 miljoen jaar geleden: Er is één gigantische landmassa, die we Pangaea noemen. Later splitst die in kleinere landmassa's, de huidige werelddelen.
• ca. 200-70 miljoen jaar geleden: Het tijdperk van de dinosaurussen.
• ca. 100.000 jaar geleden: De eerste mensen verschijnen

Bron: https://www.weet-magazine.nl/strijd-om-de-oorsprong-van-de-mens/

Naast de atmosfeer ook een biosfeer

Een tijdje terug vertelde ik jullie al iets over de atmosfeer. Dat deze bestond, wist ik al heel lang (aangezien we vroeger al te horen kregen dat er een gat in zit). Maar daarnaast is er blijkbaar ook een biosfeer. Dit is het gedeelte van de aarde waar leven mogelijk is.

De biosfeer bevindt zich zowel in de hydrosfeer, de atmosfeer als de lithosfeer.
De hydrosfeer is alles wat zich op en onder het water bevindt, de atmosfeer wordt hier uitgelegd en de lithosfeer (of steenschaal) is het buitenste gedeelte van de aarde.

Kort samengevat is de biosfeer dus het leefgebied van alle aardse organismen: in de vaste aardbodem, in de lucht en in het water.

Bron: http://www.sateacherestore.co.za/item_794/Biosfeer-1-Poster-A3.htm

De atmosfeer, om elke planeet

Naast de delen van de aarde is er nog een bijzonder onderdeel van onze planeet aarde, namelijk de atmosfeer. Dit is het totaal van de omhullende gassen die zich om een vast hemellichaam bevinden. De atmosfeer van de aarde wordt ook wel aardatmosfeer of dampkring genoemd. Ook alle andere planeten in ons zonnestelsel hebben een atmosfeer.

De laag gassen is ongeveer 1000 km dik (als spreken andere bronnen van minder dan 700 km) en wordt aangetrokken door het zwaartekrachtsveld van het hemellichaam. De lichtere gassen, zoals waterstof kunnen een snelheidsverdeling hebben die ten dele groter is dan de ontsnappingssnelheid. Zulke gassen zullen dan langzaam uit de atmosfeer verdwijnen.

Ook sterren hebben een atmosfeer, bestaande uit de fotosfeer, de chromosfeer, een overgangslaag  en de corona. De fotosfeer is eigenlijk de bovenste laag van de atmosfeer en wordt gezien als het oppervlak van de ster. Sterren bestaan immers niet uit vaste gesteenten, maar uit gassen.

Onze atmosfeer, ook wel de dampring genoemd, houdt onze planeet op een comfortabele temperatuur (ongeveer 15 graden) doordat hij de warmte van de zon tot op de grond laat doordringen en verhindert dat de uitgaande warmte in de ruimte ontsnapt. De dampkring bestaat uit vijf lagen, maar daar vertel ik later weer wat meer over. Hou Gietjes Weetjes dus zeker in de gaten!

Richard Dixon Oldham en de vloeibare kern van de aarde

Waar de heer Richard Dixon Oldham vandaan komt, daar ben ik nog niet helemaal aan uit. Verschillende bronnen spreken elkaar tegen. De ene spreekt over Dublin als geboorteplaats, de andere over een Brits dorp waar de wieg van Richard Oldham stond.

Wat wel vaststaat is dat Oldham bij zijn onderzoek naar aardbevingen een aantal belangrijke ontdekkingen deed. Onder andere dat aardschokken twee soorten golven veroorzaken. Zo heb je de P-golven, maar ook de S-golven. De P staat voor primair, de S voor secundair. Doordat de P-golven zich trager door de kern dan door de mantel van de aarde verplaatsen, ging Oldham ervan uit dat de kern vloeibaar was. Anders kon hij het verschil in snelheid niet verklaren. Zijn bevindingen klopten niet helemaal, maar hij lag wel aan de basis van de kennis rond de golven van aardbevingen en de structuur van de aarde.

Bron: https://medium.com/@ccdecou/this-week-in-the-history-of-science-1ac7e1d3d4e

Discontinuïteiten in de aarde

Een grote week terug had ik het over de structuur van de aarde. Heb je dit blogpostje gemist? Kijk dan snel even hier: De structuur van de aarde.

Toen vertelde ik jullie er ook bij dat ik nog eens op de overgangen tussen de verschillende delen zou terugkomen. Zo wil ik het vandaag eerst even over Moho hebben. Ik had er nog nooit over gehoord. Jij wel?

Moho staat voor Mohorovicische discontinuïteit (ook wel Mohorovicic-discontinuïteit genoemd) en dit is de naam voor de overgang tussen de aardkorst en de aardmantel.  In 1909 werd deze discontinuïteit ontdekt door de Kroatische seismoloog Andrija Mohorovicic.

Tussen de twee andere lagen waaruit de aarde bestaat - de mantel en de kern - is er ook een discontinuïteit. Deze wordt de Gutenbergdiscontinuïteit of zelfs Wiechert-Gutenbergdiscontinuïteit genoemd, aangezien er twee Duitse seismologen aan de grondslag van deze benaming stonden, namelijk Beno Gutenberg en Emil Wiechert. 

Bron: http://archives-dc.library.caltech.edu/islandora/object/ct1%3A617

Bron: http://nuclearplanet.com/Earth%20Core%20Discovery.html

De structuur van de aarde

Als je de structuur van de aarde aan kinderen wil uitleggen, dan kun je dat het beste aan de hand van de vergelijking met een ei. Net als dit product van de kip heeft de aarde een dooier, eiwit en een schaal. De dooier is de aardkern en bestaat uit metaal, het eiwit is de aardmantel die uit zachte gesteenten bestaat en de schaal noemen we de aardkorst. Deze bestaat uit harde gesteenten.

De aardkorst (of de schaal) bestaat uit verschillende tektonische platen. Dit zijn stenen platen die elkaar op verschillende plaatsen wat overlappen. Deze platen verschillen ook in dikte. Onder de oceaan is de korst 6 tot 11 kilometer dik, onder bergketens wel tot 70 kilometer dik.

De grens tussen de aardkorst en de aardmantel wordt Moho genoemd, waarover later deze week nog wat meer!

De aardmantel is de gedeeltelijk gesmolten laag tussen de kern en de aardkorst. Ze gaat tot 2900 kilometer diepte en bestaat grotendeels uit het gesteente peridotiet.

De grens tussen de mantel en de kern wordt Gutenbergdiscontinuïteit genoemd, waarover later deze week ook nog wat meer!

De kern van de aarde wordt nog eens opgesplitst in twee delen: de buiten- en de binnenkern. De buitenkern gaat tot 4900 kilometer diep en bestaat uit gesmolten ijzer en nikkel. Daarnaast ook uit magnetische metalen die instaan voor het magnetisch veld van de aarde. De binnenkern bestaat, net als de buitenkern, uit ijzer en nikkel. De temperatuur kan er oplopen tot 3700° C, maar het metaal smelt niet omdat de druk er te groot is.

Bron: https://leerjaar1-natuurrampen.jouwweb.nl/onderwerp-1-opbouw-van-de-aarde/opdracht-1-opbouw-van-de-aarde

Natuurlijke elementen op aarde

Op aarde komen een 80-tal natuurlijke elementen voor, maar slechts vier zijn in grote hoeveelheid aanwezig. De aarde bestaat immers voor het grootste deel uit ijzer (35%), zuurstof (28%), magnesium (17%) en silicium (13%). Dat wist ik nog niet en daarom vertel ik het dus hier :). De waarden durven bij verschillende bronnen wel wat afwijken, maar het zijn altijd deze vier elementen die duidelijk naar voor komen.

Bron: http://onszonnestelsel.nl/aarde/

Delen van de aarde en de atmosfeer

Soms zeggen afbeeldingen gewoon genoeg...